Θα μπορούσα να γράψω ένα ευφάνταστο τίτλο όπως «9+1 λόγοι να επιλέξεις τα Ελληνικά brands», αλλά πίσω από αυτήν την απλή φράση κρύβεται μια πολύπλοκη πραγματικότητα. Είναι η ελληνική παραγωγή πάντα συνώνυμη της ποιότητας και της καινοτομίας; Ή μήπως συχνά υποκύπτουμε σε εμπορικά τεχνάσματα που υποτιμούν τις πραγματικές μας ανάγκες; ‘Ίσως αυτή η άλυτη εξίσωση με οδηγεί στο παραπάνω συμπέρασμα. «Αγόρασε κάτι μόνο όταν σου αρέσει πολύ».
Τα τελευταία χρόνια μέσα στο χάος της παγκοσμιοποίησης και την θύελλα του πλουραλισμού η πρόσβαση σε υλικά αγαθά γίνεται όλο και πιο εύκολη, ακόμα και οι πειρασμοί γύρω από τις καταναλωτικές μας επιλογές όλο πυκνώνουν, όπως για παράδειγμα η κινέζικη(οικονομικά προϊόντα) αγορά, οι αμέτρητοι νέοι σταρς & influencers που όλο κάτι θα προτείνουν αλλά και η καθημερινή ασυδοσία της πληροφορίας. Τις περισσότερες φορές επικρατεί η αίσθηση ότι συνεχώς κάτι μας λείπει και η αναζήτηση μας για κάποιο καινούργιο trend γίνεται μοτίβο. Όλα φαινομενικά γύρω από την βιομηχανία της μόδας μπορεί να είναι ξαναειπωμένα αλλά πλέον επανέρχονται στο προσκήνιο σε συνδυασμό με νέες έννοιες όπως η ηθική μόδα ή βιώσιμη μόδα.
Ψάχνουμε συχνά διεξόδους/δικαιολογίες για αυτές τις «ακατανόητες» επιλογές μας, επιστρατεύοντας τομείς γύρω από την μόδα όπως είναι το στυλ, η ποιότητα, η προέλευση, η περιβαλλοντολογική καταστροφή, άλλα και κοινωνικά στοιχεία ακόμα και πολιτικούς λόγους που μας εκφράζουν την εκάστοτε περίοδο. Η ψυχρή αλήθεια είναι όμως μία, αγοράζουμε μόνο ότι μας αρέσει.
Χωρίς φυσικά να αποκλείσω το φαινόμενο του Νευρομάρκετινγκ (τομέας του μάρκετινγκ ο οποίος χρησιμοποιεί την Νευροεπιστήμη με σκοπό την ανακάλυψη των υποσυνείδητων προτιμήσεων, αποφάσεων και κινήτρων των καταναλωτών), που καλά κρατεί ανάμεσα στις τελευταίες δεκαετίες, οι επιλογές μας παραμένουν πάντα επιλογές. Όχι δεν γράφω αυτό το κείμενο για να τονίσω πόσο υπερεκτιμημένη μπορεί να είναι συχνά η Ελληνική βιομηχανία μόδας, ούτε πως η ηθική των περισσότερων ελληνικών brands είναι καταστροφική απέναντι στον καταναλωτή. Θέλω απλά να υπογραμμίσω πόσο απόλυτα εγωιστική ακούγεται η φράση: «Αγόρασα αυτό το προϊόν για να στηρίξω την Ελληνική παραγωγή, τους Έλληνες σχεδιαστές και τις μικρές επιχειρήσεις».
Η επιλογή ελληνικών προϊόντων συχνά συνδέεται με την επιθυμία μας να στηρίξουμε την εγχώρια οικονομία και να διατηρήσουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά. Η αγορά ενός ελληνικού ρούχου, ενός κοσμήματος ή ενός προϊόντος ομορφιάς, μας κάνει να νιώθουμε ότι είμαστε μέρος μιας μεγαλύτερης ιστορίας. Ωστόσο, πέρα από τον πατριωτισμό, οι καταναλωτές αναζητούν και άλλα χαρακτηριστικά, όπως την ποιότητα, τον μοναδικό σχεδιασμό και την ανταγωνιστική τιμή. Ενώ κάποια ελληνικά brands έχουν καταφέρει να συνδυάσουν όλα αυτά τα στοιχεία, άλλα δυσκολεύονται να ανταποκριθούν και στις πιο απλές προσδοκίες του σύγχρονου καταναλωτή.
Όχι, δεν αγοράζουμε για να στηρίξουμε κάποιον Έλληνα σχεδιαστή, αγοράζουμε για να καλύψουμε την δική μας αγοραστική ανάγκη και να εκφράσουμε την προσωπική μας ταυτότητα. Η μόδα, ως μέσο έκφρασης, μας επιτρέπει να παρουσιάσουμε τον εαυτό μας στον κόσμο. Ωστόσο, συχνά κρυβόμαστε πίσω από δικαιολογίες για την ποιότητα, την προέλευση ή τα υλικά, ενώ στην πραγματικότητα επιλέγουμε αυτό που μας ταιριάζει και μας κάνει να αισθανόμαστε καλά. Η υποκρισία που κρύβεται πίσω από το να ισχυριζόμαστε ότι στηρίζουμε κάποιον, ενώ στην πραγματικότητα ικανοποιούμε τον εαυτό μας, δεν προσθέτει τίποτα στην αξία της επιλογής μας. Η ειλικρίνεια στις προτιμήσεις μας, όσο δύσκολη και αν φαίνεται, μας βοηθά να αναπτύξουμε ένα πιο αυθεντικό προσωπικό στυλ και να συνδεθούμε πιο ουσιαστικά με τη μόδα.
Παρόλο που πολλά ελληνικά brands προβάλλονται ως σύγχρονα και προσαρμοσμένα στις ανάγκες των καταναλωτών, η πραγματικότητα συχνά διαφέρει. Πολλές φορές, φαίνεται ότι η προτεραιότητα δίνεται στο κέρδος παρά στην ποιότητα, την ηθική και την αειφορία. Αν και υπάρχουν εξαιρέσεις, συχνά παρατηρούμε ότι οι ελληνικές εταιρείες δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες των καταναλωτών για προϊόντα που να συνδυάζουν αισθητική, ποιότητα και ηθική. Οπότε απλά μπορούμε να «στηρίξουμε» την επιλογή μας και αγοράσουμε μόνο ότι μας αρέσει πραγματικά. Είναι σημαντικό να επιλέγουμε τα ρούχα μας με βάση όχι μόνο την αισθητική, αλλά και τις αξίες που αντιπροσωπεύουν, ώστε να στηρίζουμε μια βιομηχανία μόδας πιο δίκαιη και βιώσιμη. Σε κάθε περίπτωση όμως όταν αυτό δεν είναι εφικτό μπορούμε να αναζητούν εναλλακτικές λύσεις, είτε σε άλλα ελληνικά brands που δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στις αξίες τους, είτε σε διεθνείς εταιρείες που προσφέρουν πιο ολοκληρωμένες επιλογές χωρίς να προσθέτουμε δικαιολογίες.
Σε μεγάλο βαθμό δεν μπορούμε να επηρεάσουμε σημαντικές αλλαγές που αφορούν τον κόσμο, παρόλα αυτά συχνά θέλουμε να συμβάλλουμε εγωιστικά και μη σε αλλαγές που οι ίδιοι επιλέγουμε ως προσωπικότητες. Για παράδειγμα, επενδύουμε σε επιλογές που αφορούν την βιώσιμη μόδα αλλά και το περιβάλλον, χωρίς να έχουμε την κατάλληλη κατάρτιση για αυτό. Σίγουρα αυτό αποτελεί ένα τεράστιο θέμα για την κοινή γνώμη, που όμως θα μπορούσαμε να συμφωνήσουμε ότι οι μικρές αλλαγές, από ‘όλους μας, θα μπορούσαν με ρυθμούς χελώνας να επιφέρουν βελτίωση σε τέτοιου είδους τεράστια κοινωνικά ζητήματα.
Είμαστε αρκετά συνεπής και επίμονοι στο να περιμένουμε για αυτή την αλλαγή ή απλά στιγμιαία όταν επιλέγουμε ένα κομμάτι πιστεύουμε ότι κάποια στιγμή θα συμβάλουμε στο κοινό καλό; Αυτή η θεωρεία ίσως αποτελεί μια καλή υπενθύμιση ότι οι πραγματικές αλλαγές απαιτούν συνειδητές αποφάσεις και ειλικρινείς προθέσεις. Σίγουρα ο τομέας των επιλόγων μας αφορά ένα μεγάλο κομμάτι της ψυχολογίας, σε κάθε περίπτωση όμως οι συνειδητές επιλογές μας σε τομείς όπως η μόδα «ξεκλειδώνουν» άτυπα κομμάτια της επικοινωνίας μας.